Η ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΜΑΣ

Στόχος του Σχολείου ήταν να διδάξει και να εκπαιδεύσει ανθρώπους με πολλά και ποικίλα μέσα. Τα πιο χαρακτηριστικά γνωρίσματα της αγωγής που πρόσφερε στους μαθητές του ήταν:

• Η ευχάριστη οικογενειακή ατμόσφαιρα, που επικρατούσε στις σχέσεις μαθητών-δασκάλων, δημιουργούσε ευχάριστη διάθεση στον μαθητή και ήταν χωρίς αμφιβολία θετικός παράγοντας μάθησης και προόδου.
  
• Η γνώση της ψυχοσωματικής υπόστασης των μαθητών, με τη βοήθεια του ασκημένου προσωπικού του Ε.Π.Π., και η λήψη των αναγκαίων μέτρων για την ικανοποίηση ατομικών ενδιαφερόντων, για τη λύση ατομικών προβλημάτων, για την εξάλειψη ανεπιθύμητων γνωρισμάτων, για την απρόσκοπτη εξέλιξη της προσωπικότητας τους.
• Η κοινωνική εξέλιξη κάθε παιδιού και εφήβου, για να καταπολεμηθεί το ελάττωμα του ατομικισμού.
• Η ελευθερία έκφρασης και η αυτενέργεια κατά τη διδασκαλία.

Τον πρώτο χρόνο (1929-1930) της λειτουργίας του Πειραματικού καθορίστηκαν από τον Νικόλαο Εξαρχόπουλο με εισήγηση του σε συνεδρίαση του Συλλόγου των διδασκόντων, οι σκοποί του σχολείου, οι συντελεστές της επιτυχίας τους, οι θεμελιώδεις αρχές της παιδαγωγικής και διδακτικής εργασίας και το πνεύμα που έπρεπε να διέπει τις σχέσεις των δασκάλων, των καθηγητών, του προσωπικού του Ε.Π.Π. και των μαθητών.

Τον πρώτο χρόνο (1929-1930) της λειτουργίας του Πειραματικού καθορίστηκαν από τον Νικόλαο Εξαρχόπουλο με εισήγηση του σε συνεδρίαση του Συλλόγου των διδασκόντων, οι σκοποί του σχολείου, οι συντελεστές της επιτυχίας τους, οι θεμελιώδεις αρχές της παιδαγωγικής και διδακτικής εργασίας και το πνεύμα που έπρεπε να διέπει τις σχέσεις των δασκάλων, των καθηγητών, του προσωπικού του Ε.Π.Π. και των μαθητών.

Μία από τις θεμελιώδεις υποχρεώσεις του Π.Σ. και θεμελιώδης αρχή του ήταν η διάγνωση της σωματικής και ψυχικής κατάστασης των μαθητών του προκειμένου να επιτευχθεί η καλλιέργεια της προσωπικότητας τους. Γι’ αυτό και εφαρμόστηκαν οι επιστημονικές μέθοδοι της ανθρωπομετρίας (σωματικές μετρήσεις), της ψυχομετρίας (ψυχικές μετρήσεις) και της συστηματικής παρατήρησης.

Οι σωματικές και ψυχικές μετρήσεις δεν γίνονταν μόνο για επιστημονικούς σκοπούς αλλά και για πρακτικούς σχολικούς. Το σχολείο ήταν αναγκαίο να γνωρίζει εάν οι μαθητές του αναπτύσσονταν κανονικά ή υστερούσαν, εάν είχαν την κανονική για την ηλικία τους πνευματική ωριμότητα, εάν παρουσίαζαν εξαιρετικά πνευματικά προσόντα ή αντίθετα νοητική καθυστέρηση, εάν είχαν ισχυρή ή ασθενή βούληση, διαφέροντα και κλίσεις ειδικές, προδιαθέσεις πονηρές .ή αγαθές.

Για την παρακολούθηση της σωματικής κατάστασης των μαθητών ορίστηκε να γίνονται κάθε εξάμηνο (Οκτώβριο και Απρίλιο) δεκατρείς σωματικές μετρήσεις -έντεκα ανατομικές και δύο φυσιολογικές- και μετρήσεις που αφορούσαν την όραση και την ακοή.

Επίσης θεωρήθηκε απαραίτητο μία φορά το χρόνο, κάθε Ιούνιο, να γίνονται μετρήσεις του ύψους και του βάρους των μαθητών για να παρακολουθείται η θερινή τους ανάπτυξη.

Οι σωματικές μετρήσεις άρχισαν το 1930 και γίνονταν κανονικά μέχρι το σχολικό έτος 1940-1941. Σταμάτησαν στα χρόνια της γερμανικής κατοχής (1941 – 1945) και ξανάρχισαν το 1946.

Τα δεδομένα των μετρήσεων καταγράφονταν σε δελτία με δύο όψεις και υποβάλλονταν στο Ε.Π.Π. σε επιστημονική επεξεργασία.

Για την παρακολούθηση της νοητικής κατάστασης των μαθητών τέθηκαν σε εφαρμογή τέσσερα μέτρα:

• Κατάταξη των μαθητών κάθε τάξης σε σειρά ανάλογη με τη νοημοσύνη τους.
• Μετρήσεις του βαθμού νοημοσύνης των μαθητών.
  
• Ελεύθεροι χαρακτηρισμοί των μαθητών από τους καθηγητές των Ελληνικών για το Γυμνάσιο και τους δασκάλους των τάξεων για το Δημοτικό. Οι χαρακτηρισμοί αυτοί αποτελούσαν τη σκιαγραφία της προσωπικότητας των μαθητών και προϋπόθεταν την ψυχολογική μόρφωση και αντικειμενικότητα του δασκάλου.
• Αναλυτικά ψυχογραφήματα των μαθητών, τα οποία απεικόνιζαν, όπως και οι ελεύθεροι χαρακτηρισμοί, την ατομικότητα των μαθητών, ήταν όμως λεπτομερέστερα, αφού αναφέρονταν σε όλη την ψυχική ζωή των μαθητών και συντάσσονταν «βάσει» ερωτηματολογίου.

Οι μαθητές του Π.Σ. είχαν τον ατομικό φάκελο τους στον οποίο φυλάσσονταν όλος ο ψυχικός και σωματικός χαρακτήρας τους. Οι ατομικοί φάκελοι των μαθητών περιλάμβαναν:

• Φωτογραφίες των μαθητών.
• Αυτοβιογραφία τους.
• Πορίσματα της σωματικής εξέλιξης τους:
  α. Δελτίο υγείας.
  β. Δελτία σωματικών μετρήσεων.
• Πορίσματα της ψυχικής εξέλιξης τους:
  α. Ελεύθεροι χαρακτηρισμοί.
  β. Ψυχογραφήματα (δελτία ατομικότητας).
  γ. Πορίσματα ψυχικών μετρήσεων και μετρήσεων αισθητηρίων οργάνων.
• Ελεύθερες εκθέσεις.
• Δείγματα γραφής.
• Ελεύθερα ιχνογραφήματα.
• Πληροφορίες γονέων για την προσχολική ζωή του μαθητή.
• Παρατηρήσεις για την κλίση και την επαγγελματική ιδιοφυΐα του μαθητή.
• Επίδοση στα μαθήματα.
• Άλλα στοιχεία που αφορούσαν τον μαθητή:
  α.  Απαντήσεις σε ερωτηματολόγια.
  β. Αυτούσια δημιουργήματα.
  γ. Επιστολές σε φίλους, συμμαθητές, ημερολόγιο, εκθέσεις, τετράδια ιχνογραφίας.
  δ. Επιστολές γονέων ή κηδεμόνων.

Οι διδάσκοντες στο Π.Σ. ανέτρεχαν στους ατομικούς φακέλους, όταν ήθελαν να μορφώσουν ασφαλή γνώμη για κάποιο μαθητή τους.

Οι παραπάνω επιστημονικές μεθοδεύσεις χαιρετίστηκαν με θαυμασμό από τον τύπο της εποχής. Στην εφημερίδα Έθνος της 12ης Ιουνίου του 1929 μεταξύ των άλλων αναφέρονται: «Στο Π.Σ. όλα μετρώνται και όλα σταθμίζονται, όλα γίνονται κλάσμα στατιστικού αριθμού, η μεγαλοφυΐα και η ηλιθιότης, η μετριότης και η φυσική προδιάθεσις, η θεληματική εργατικότης και η έμφυτη οκνηρία, η φαντασία και η μνήμη, η κλίσις προς το τάδε ή το δείνα επάγγελμα και όλα όσα συναποτελούν και συνθέτουν την ψυχή του μικρού παιδιού, του αυριανού πλήρους ανθρώπου. Αυτά είναι τα αληθινά θαύματα της Παιδαγωγικής».